Ông Thuý cho rằng phần nhiều nghịch lý của việc đồng Việt Nam giảm giá trong khi các loại ngoại tệ khác đều lên giá so với USD, là ở chỗ thị trường mất lòng tin “do cách giải thích thiếu chính xác của ngân hàng Nhà nước”, dẫn đến tích trữ ngoại tệ và vàng tăng cao. “Chính phủ cho rằng điều chỉnh tỷ giá trong thời điểm này là không có lợi, chỉ gây tác động dây chuyền, có thể dẫn tới một vòng xoáy khiến CPI tăng cao, có thể thêm 1% nữa. Chính vì vậy thường trực Chính phủ quyết định không đặt vấn đề điều chỉnh tỷ giá trong thời điểm này”.

Một trong những lo ngại của thị trường là liệu dự trữ ngoại hối trong nước có đủ để cung cấp cho nhu cầu thị trường không? Ông Thuý cho biết: “Dự trữ ngoại hối đã giảm mạnh so với mức cao 22 tỉ USD, nhưng không phải quá nhỏ, và vẫn cao hơn nhiều mức dự trữ 8 tỉ USD thời điểm trước năm 2006, đủ để can thiệp với những cơn sốt như hiện nay”. Ông Thuý cho biết, ngân hàng Nhà nước sẽ bán ngoại tệ ra cho doanh nghiệp có nhu cầu.

Biện pháp thả cho các ngân hàng tự do quyết định lãi suất ngay lập tức cũng được thị trường đón nhận tích cực. Ông Thanh Toại, phó chủ tịch ngân hàng ACB, nói: “Biện pháp này trả thị trường lại cho thị trường, vậy là đúng, vì quy định kìm chế lãi suất từ trước đến giờ làm méo mó bức tranh lãi suất. Thị trường đã bị méo mó thì không thể dùng các biện pháp thị trường để ổn định tỷ giá được”.

Biện pháp lâu dài?

Một trong những điều mà giới kinh doanh băn khoăn nhất, sau khi nghe thông báo của Chính phủ về chính sách tiền tệ, là liệu ngân hàng Nhà nước có đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu ổn định tỷ giá hay không. “Bản chất của vấn đề hiện nay vẫn là mất cân đối cung cầu. Thị trường lo dự trữ ngoại tệ không đủ cho nhu cầu”, chuyên gia kinh tế Huỳnh Thế Du nhận định. “Tại sao ngân hàng không bơm tiền nhịp nhàng trong thời gian qua để cho thị trường tránh những cơn sốt như hiện nay?”

Về dài hạn, Chính phủ vẫn đứng trước thách thức phải ổn định tình hình vĩ mô, mà cơ bản là giải quyết được tình trạng thâm hụt kép: thâm hụt thương mại và thâm hụt ngân sách. Ông Du cho rằng Chính phủ phải ổn định bằng cách không đặt mục tiêu tăng trưởng hàng đầu, và phải cắt chi tiêu ngân sách, đặt mục tiêu ổn định tỷ giá và kìm chế lạm phát lên hàng đầu. Một yêu cầu tiên quyết nữa là mọi chi tiêu công phải có hiệu quả. “Không thể chi tiêu hoang phí như cách để cho các doanh nghiệp nhà nước chi tiêu như thời gian qua nữa”, ông Trịnh Hoài Giang, giám đốc điều hành công ty chứng khoán HSC nhận định: “Không thể thắt chặt tiền tệ khi cùng lúc lãng phí trong chi tiêu công”.

Một lo ngại khác của thị trường là tính nhất quán trong các thông điệp của ngân hàng Nhà nước. Trước đây, đã có lần ngân hàng Nhà nước công bố không điều chỉnh tỷ giá nhưng chỉ sau đó một thời gian ngắn lại lập tức điều chỉnh. Điều này đã được ông Thuý ghi nhận. Ông cho biết, nếu những biện pháp này không cải thiện được tình hình tỷ giá, dĩ nhiên Chính phủ sẽ có những biện pháp khác, nhưng hiện tại chưa có ý định công bố hết các “bài” của mình. “Đối sách đủ mạnh, đồng bộ, kịp thời và đủ liều lượng thì tình hình có thể đảo ngược, dẫn đến kỳ vọng chênh lệch tỷ giá giữa thị trường chính thức và tự do không lớn như hiện nay”, ông Thuý nói. Ông cũng cho biết Chính phủ sẽ phải kiên quyết hơn trong việc tôn trọng các quy tắc thị trường.

Không có một mong đợi là tỷ giá hoàn toàn trở lại bình thường ở mức 19.500 đồng như mức chính thức, nhưng Chính phủ cho rằng các đối sách mới công bố sẽ ít nhất giúp thị trường ổn định trở lại từ nay đến cuối năm. Trong giới kinh doanh, không tránh khỏi những kỳ vọng thay đổi về lâu dài, và cũng khó tránh được tình trạng đầu cơ chính sách. Nhưng theo ông Thuý, cơn sốt tỷ giá chấm dứt sẽ là một thắng lợi ban đầu.