Trong buổi ra mắt Bphone và trên trang w của BKAV, Bphone được giới thiệu bằng những cách so sánh rất ấn tượng. Tuy nhiên, cách thức giới thiệu này tiềm ẩn một số rủi ro pháp lý khi Bphone bán trên thị trường Việt Nam cũng như ở nước ngoài.

Những rủi ro theo luật Việt Nam

Theo khoản 1, điều 2, Luật Quảng cáo 2012, quảng cáo là việc sử dụng các phương tiện nhằm giới thiệu đến công chúng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có mục đích sinh lợi... Như vậy, các giới thiệu mà BKAV thực hiện trong buổi giới thiệu sản phẩm Bphone, trên trang web, hay trên các bao bì (nếu có) có thể xem là quảng cáo.

Trong các quảng cáo đó, chẳng hạn như trên trang web, Bphone được giới thiệu là "siêu phẩm hàng đầu thế giới", "smartphone tốt nhất thế giới", "màn hình chất lượng hiển thị hàng đầu thế giới". Việc sử dụng những cụm từ này là rất nhạy cảm. Theo khoản 11, điều 8, Luật Quảng cáo 2012, việc quảng cáo sử dụng các từ ngữ "nhất", "duy nhất", "tốt nhất", "số 1" hoặc các từ ngữ có ý nghĩa tương tự phải kèm theo tài liệu hợp pháp chứng minh. Việc chứng minh này sẽ theo Thông tư 10/2013/TT-BVHTTDL và theo kinh nghiệm của người viết bài này, sẽ không phải là đơn giản.

Hơn nữa, khoản 10, điều 8, Luật Quảng cáo 2012 cấm quảng cáo bằng việc sử dụng phương pháp so sánh trực tiếp về giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm của mình với giá cả, chất lượng, hiệu quả sử dụng sản phẩm cùng loại của tổ chức, cá nhân khác. Khoản 6, điều 109 Luật Thương mại 2005 và khoản 1, điều 45, Luật Cạnh tranh 2004 cũng cấm tương tự như vậy.

BKAV đã so sánh trực tiếp sản phẩm Bphone với các smartphone khác trên thị trường hiện nay là iPhone 6 và Galaxy S6. Do vậy BKAV có khả năng bị các đối thủ cạnh tranh tại Việt Nam khiếu kiện.

Và thách thức từ thị trường nước ngoài

Những quảng cáo của BKAV có thể bị thách thức nếu Bphone được xuất sang thị trường Mỹ. Theo đạo luật của Ủy ban Thương mại liên bang (Federal Trade Commission Act), đạo luật Lanham (Lanham Act) và hướng dẫn thực hiện các đạo luật này của Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ (FTC Policy Statement Regarding Advertising Substantiation), trước khi đưa quảng cáo ra công chúng, chủ thể quảng cáo và các công ty quảng cáo phải chuẩn bị những chứng minh cho những nhận định trong quảng cáo của mình. Nhận định trong quảng cáo, kể cả trường hợp quảng cáo là "hàng đầu thế giới" hay "tốt nhất thế giới", phải luôn đi kèm với chứng minh.

Khác với luật Việt Nam, các văn bản vừa nêu của Mỹ không cấm quảng cáo bằng cách so sánh với các sản phẩm khác. Tuy nhiên, người quảng cáo phải có bằng chứng chứng minh cho nhận định của mình. Nhận định không có chứng minh hoặc thể hiện không đúng sự thật sẽ bị xem là "lừa dối" và bị Ủy ban Thương mại liên bang Mỹ xử lý.

BKVA cũng nên lưu ý về vấn đề này khi thâm nhập vào thị trường châu Âu. Mặc dù quảng cáo so sánh cũng không bị cấm theo luật của Liên hiệp châu Âu, nhưng theo điều 7 của Chỉ thị 2006/114/EC ngày 12-12-2006 của Nghị viện châu Âu và Hội đồng châu Âu, khi xảy ra tranh chấp hoặc bên quảng cáo bị kiện bởi bên đối thủ cạnh tranh, bên thực hiện quảng cáo phải có nghĩa vụ cung cấp bằng chứng thể hiện tính đúng đắn của các nhận định quảng cáo của mình.

Việc chứng minh cũng sẽ bị yêu cầu nếu Bphone thâm nhập những thị trường gần hơn, chẳng hạn như Campuchia. Điều 21, Luật Quản lý về chất lượng và an toàn sản phẩm ngày 21-6-2000 của nước này quy định: "Mọi hình thức quảng cáo thương mại sẽ bị cấm nếu các hình thức quảng cáo này gây nhầm lẫn, lừa dối, sai sự thật về chất lượng và độ an toàn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Bên thực hiện quảng cáo được yêu cầu cung cấp thông tin để chứng thực về chất lượng và độ an toàn cũng như những đảm bảo khác cho việc quảng cáo cho cơ quan thanh tra (thẩm định) theo quy định tại điều 27 luật này".

Những quảng cáo về Bphone trong dịp ra mắt thật sự gây chú ý. Tuy nhiên, "thuyền to, sóng lớn", BKAV nên chuẩn bị đương đầu với những thử thách xuất phát từ những quảng cáo ấn tượng đó.

TS. Lê Minh Phiếu, Giám đốc Công ty Luật LMP

Gửi cho bạn bè  In tin này